سؤال ۲۶: آقای دکتر مرسوم است که هر نمایندهای یک شعار برای تبلیغات خودش انتخاب میکند. این شعار در واقع نوعی نماد برای هدف، آرمان، آرزو، شخصیت، دلیل و رسالت کاندیداها برای نماینده شدن میباشد. شعار تبلیغاتی شما چیست؟
- شعار انتخاباتی بنده همان است که امام امت (ره)، در چند مرحله در ابتدای انقلاب فرمودند. مجلس باید در رأس امور کشور باشد. اجازه بدهید من بطور خلاصه چند سخن ایشان در این زمینه و در اهمیت این کلام گهربار را در این فرصت کوتاه، بطور صریح نقل کنم:
“یکی از اموری که مطمح نظر آنهایی است که میخواهند این انقلاب را به شکست برسانند قضیه مجلس است. مجلس یک چیز سهلی نیست کارش. مجلس یک چیزی است که در رأس همه اموری که در کشور است واقع است. یعنی مجلس خوب همه چیز را خوب میکند و مجلس بد همه چیز را بد میکند. (تاریخ ۱۲/۱۰/۱۳۶۲، صحیفه امام- ج ۱۸- ص ۲۸۲)”
“من اعلام میکنم به همۀ ملت که امروز مخالفت با دولت، مخالفت با مجلس، مخالفت با جمهوری اسلامی، مخالفت با ارگانهایی که در جمهوری اسلامی است، مخالفت با اسلام است و موجب تباهی این کشور و این ملت خواهد شد. باید همه پشتیبان باشند و همه توجه کنند به اینکه در یک همچو مشکلاتی، اینطور گرفتاریها را دارند به تدریج، ان شاءاللّه، رفع میکنند. این موجب تشکر ملت باید باشد. به مجرد اینکه در ذایقۀ یکی یک مطلبی درست نیست، فوراً هجوم نکنند و[اینکه]کارشکنی بکنند و ـ عرض بکنم ـ تضعیف بکنند دولت را. و همینطور راجع به مجلس، که مجلس در رأس همۀ امور واقع است، باید تأیید بکند ملت و هیچوقت اینطور نباشد که تضعیف بکند. و من امیدوارم که ملت توجه کامل داشته باشد و این تحکیم وحدتی که شما در نظر دارید، باز موفق بشوید و ملت موفق بشود که در بین همۀ افرادی که در کشور هست، بین همۀ افرادی که مشغول خدمت هستند، تحکیم وحدت بشود و همۀ آنها مشغول کار باشند و دلگرم مشغول کار باشند. موجب سستی و سردی فراهم نشود، موجب دلگرمی باشد ملت برای مجلس و دولت تا اینکه بتوانند انجام خدمت بکنند. (تاریخ ۰۶/۰۹/۱۳۶۱، صحیفه امام، ج ۱۷، ص ۱۱۵)”
“بخواهید که خودتان اداره کنید مملکت خودتان را، بخواهید که کمک کنید به دولتها؛ تضعیف نکنید دولت را. تضعیف نکنید اشخاصی که خدمتگزار هستند. تمام این اشخاصی که الآن مشغول کار هستند اینها خدمت به شما و ملت ما میکنند. در صدد نباشید که این گروه، آن گروه را عقب بزند و آن گروه، این گروه را. هم در صدد این معنا باشید که با هم این کشور را اداره کنید و این مردم را بیدار کنید. من طرفدار تمام قشرهایی هستم که به این کشور خدمت دارند میکنند. متأثرم از اینکه اشخاصی که دارند به این مملکت خدمت میکنند، دستهایی که میخواهد این کشور را باز به عقب بزنند، اینها را روبروی هم قرار داده است، و هرکدام به دیگری اشکال میکنند. به جای اشکال هر دو با هم عزمتان را جزم کنید که این ملت را به جلو ببرید. این ملت را بیدار کنید. ارتش را تقویت کنید. دادگاهها را تقویت بکنید. البته اصلاح هم باید بشود. اشخاصی که در رأس دادگاهها هستند تقویت کنید. تا آنها بتوانند کارهای خودشان را انجام بدهند. اشخاصی که در رأس ارتش و قوای مسلّحۀ دیگر هستند تأیید کنید تا آنها بتوانند ارتش را اداره کنند. تا بتوانند قوای مسلّحه کارهایی که بر آنها محوّل است بخوبی انجام بدهند. مجلس را که در رأس همۀ امور است تقویت کنید. و دنبال این باشید که یک مجلس قوی قانونگذاری داشته باشیم تا بتوانند مملکت را به راه راست ببرند. (تاریخ ۲۹/۱۰/۱۳۵۹، صحیفه امام، ج ۱۳، ص ۵۳۸)”
سؤال ۲۷: آقای دکتر لطفا باختصار دربارۀ ضرورت انتخاب این شعار در این برهۀ زمانی بیشتر توضیح دهید.
- متأسفانه در این ایام کسانی دربارۀ این سخنان امام در مورد نقش مجلس در کشورداری تفسیر به رأی کرده و گفتهاند که مجلس در رأس امور کشور نیست، در حالی که تأثیر خوب و یا بد شدن مجلس در قانونگذاری و ریلگذاری را امام مستقیماً به خوب و یا بد شدن کشور مرتبط دانستهاند. همۀ ما میدانیم مرحوم امام هیچگاه حرفی به گزافه و یا بیهوده نمیگفته است و این سخنان را در حالی ایشان مطرح کرده که خودش بنیانگذار و صاحباختیار و ولی امر این کشور بودند. امام در رأس امور کشور بودن مجلس را به تعارف، یا برای خوشآمد افراد و یا به مقتضای زمان خاصی نگفتهاند، بلکه تکرار و تأکید چند بارۀ این بیان معروف در زمانهای متفاوت، نشان میدهد که این حرف، خط مشی ابدی برای نظام جمهوری اسلامی باید باشد. در حالی که باستناد و اعتراف نمایندگان محترم حاضر و یا ادوار گذشتۀ مجلس شورای اسلامی و تحلیلهای صورت گرفته از روند کارآمدی و عملکرد مجلس، نشان میدهد که نقش و تأثیر مجلس، صرف نظر از هر دیدگاه سیاسی، دیگر در رأس امور کشور قرار ندارد و به اعتقاد بنده، عملکرد و مـتأسفانه ورود سیاستبازی و دستهبندیهای جناحی، رفتار سازشکارانه و وامداری نمایندگان به اعضای دولت، از یک طرف و آلودگی به فساد مالی برخی نمایندگان مجلس از طرف دیگر، باعث بسیاری از خسارتهای فعلی کشور میباشد.
سؤال ۲۸: آقای دکتر حتماً مطلع شدهاید که در اولین اظهار نظر تأیید صلاحیتها برای همین انتخابات از طرف شورای نگهبان، حدود ۹۰ نفر از نمایندگان فعلی حائز شرایط نمایندگی حداقلی برای راهیابی مجدد به مجلس را ندارند.
- دقیقاً. معنای این حرف این است: مجلسی که باید در رأس امور و الگوی حکمرانی کشور باشد، حدود یک سوم آنها صلاحیت ندارند. شاید بتوان با همین درصد هم متصور شد برای کسانی که کارائی و شایستگی ندارند، پس میماند یک سوم نمایندگان و اگر اوضاع کشور از همه جهات دارای اشکالات و خرابی هست، زیاد جای تعجب ندارد. بنابر این بنده فکر میکنم که شعار انتخاب شده، بسیار راهبردی و لازم در مقطع فعلی کشور میباشد و احیای نقش واقعی مجلس مورد نظر امام، مهمترین نکته دربارۀ مجلس آینده باید باشد.
سؤال ۲۹: آقای دکتر در پاسخهای قبلی، شما به نقش راهبردی مجلس در حکمرانی اشاره کردید و معتقد هستید که مجلس باید به جایگاه واقعی خودش برگردد. لطفاً دربارۀ وظایف و تکالیف مجلس شورای اسلامی بیشتر توضیح دهید.
- فکر میکنم بهترین پاسخ شما برای آگاهی مردم در این ایام را بتوان از قانون اساسی داد، تا کسی نتواند برداشت متفاوتی داشته باشد. من وظایف کلی مجلس را با بیانی ساده و البته با استفاده از عبارات مندرج در قانونی اساسی استخراج کردهام، که بدون توجه به اهمیت و یا الویت به عرض میرسانم:
۱- تصویب لوایح برنامه و بودجۀ سالانه و یا چندسالانۀ پیشنهادی دولت؛
۲- تصویب همهپرسی و مراجعه مستقیم به آراي مردم در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور؛
۳- تدوین و تصویب طرحها و وضع قوانین در عموم مسائل برای اداره امور کشور؛
۴- مرجعیت شرح و تفسیر قوانین عادی کشور؛
۵- داشتن حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور؛
۶- تصویب عهدنامهها، مقاولهنامه، قراردادها، موافقت نامههای بینالمللی؛
۷- تصویب اصلاحات جزئی خطوط مرزی؛
۸- تصویب شرایط اضطراری و فوقالعادۀ محدود و موقت؛
۹- تصویب گرفتن و یا دادن وامهای داخلی و یا خارجی توسط دولت؛
۱۰- تصویب بکارگیری کارشناسان خارجی در صورت ضرورت؛
۱۱- تصویب انتقال بناها و اموال نفیس کشور به دیگران؛
۱۲- داشتن حق اظهار نظر در همه مسائل داخلی و خارجی کشور؛
۱۳- تصویب اساسنامه دائمی سازمانها، شرکتها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت؛
۱۴- دادن رأی اعتماد به هیأت وزیران؛
۱۵- انجام سؤال از رئیسجمهور و یا دادن رأی به عدم کفایت ایشان و استیضاح هیأت وزیران و یا تصویب عزل آنان؛
۱۶- رسیدگی به شکایات مردم از قوای سهگانۀ کشور؛
۱۷- رسیدگی به حسابها و حسابرسی امور مالی همۀ سازمانهای دولتی و یا مراکزی کسانی که به نحوی از بودجۀ عمومی استفاده میکنند؛
۱۸- نظارت بر تصویبنامهها، آئیننامهها و یا مصوبات اجرائی دولت و یا کمیسیونهای آن؛
۱۹- نظارت بر اصلح دعاوی دربارۀ اموال عمومی و دولتی و هر نوع داوری در این موارد بویژه در مصادیق مهم کشوری و یا با خارجیها؛
۲۰- آگاهی از رسیدگی به اتهامات جرائم عادی رئیسجمهور، معاونان و وزیران در دادگاههای عمومی دادگستری؛
۲۱- نظارت بر عملکرد سازمان صدا و سیمای کشور؛
۲۲- انتخاب شش نفر حقوقدان عضو شورای نگهبان؛
۲۳- بررسی و تصویب طرحهای شورای عالی استانها؛
۲۴- مشارکت در بازنگری قانوناساسی کشور.
(ادامه دارد)